Η Ολυμπία

Το ιερό του Δία στην Ολυμπία, ένα από τα σπουδαιότερα αρχαία ελληνικά ιερά και τόπος διεξαγωγής των Ολυμπιακών αγώνων, ήταν, σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία, ο ωραιότερος τόπος της Ελλάδας. Βρίσκεται μέσα σε ένα μαγευτικό, καταπράσινο τοπίο, στους πρόποδες του Κρονίου λόφου και στην κοιλάδα που σχηματίζεται από τη συμβολή των ποταμών Αλφειού και Κλαδέου. Κατά την αρχαιότητα, το ιερό ήταν γνωστό ως Άλτις.

Η Άλτις αποτελεί τον ιερότερο χώρο στην Ολυμπία. Ουσιαστικά, πρόκειται για οριοθετημένη περιοχή, η οποία περιείχε τα κυριότερα θρησκευτικά και λατρευτικά κτίρια. Το όνομα ίσως έχει σχέση με τη λέξη άλσος, γιατί στην πραγματικότητα η Άλτις ήταν το ιερό άλσος του Δία. Μέσα σε αυτό βρίσκονταν κυρίως αγριελιές, λεύκες και πλατάνια. Η χρήση της θέσης διαπιστώνεται από την προϊστορική περίοδο. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως αψιδωτές κατοικίες, που χρονολογούνται στο τέλος της Πρωτοελλαδικής III εποχής. Από την πρωτογεωμετρική και τη γεωμετρική περίοδο (1000 – 700 π.Χ.) στην Άλτι υπάρχει μόνο το ιερό, ενώ οι προϋπάρχουσες κατοικίες είχαν καταχωθεί.

Ο χώρος που κάλυπτε η Άλτις ήταν περίπου 200 x 160 τετραγωνικά μέτρα. Στο κέντρο δέσποζε ο περίφημος ναός του Δία με τα αναθήματα μπροστά στην πρόσοψη, το Ηραίο προς τον Κρόνιο λόφο, αριστερά του Ηραίου το Φιλιππείο, που ήταν αφιέρωμα του βασιλιά της Μακεδονίας, Φιλίππου Β΄, δεξιά του Ηραίου βρισκόταν το άνδηρο των θησαυρών, καθώς και το Μητρώο. Ακόμη, υπήρχαν ο βωμός του Δία και το Πελόπειο, δηλαδή το ηρώο προς τιμήν του μυθικού ιδρυτή των Ολυμπιακών Αγώνων, του Πέλοπα. Η Άλτις περιβλήθηκε με μικρό περίβολο από πολύ νωρίς, ώστε να διαχωρίζονται τα κοσμικά από τα λατρευτικά κτίσματα. Στην ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο ο περίβολος ανακατασκευάστηκε και δημιουργήθηκαν θύρες εισόδου στον ιερό χώρο.

I

Έξω από τον ιερό περίβολο της Άλτεως υπήρχαν τα κοσμικά κτίρια. Στα ανατολικά βρισκόταν το στάδιο του 4ου αι. π.Χ., στα δυτικά το γυμνάσιο και η παλαίστρα, ο Θεηκολεών, το εργαστήριο του Φειδία (που κτίστηκε ειδικά για τη κατασκευή του χρυσελεφάντινου αγάλματος του Δία), τα ελληνικά λουτρά και οι ρωμαϊκές θέρμες του Κλαδέου, οι ρωμαϊκοί ξενώνες, καθώς και ο μεγάλος ξενώνας του 4ου αι. π.Χ., το Λεωνιδαίο. Στα νότια της Άλτεως βρίσκονταν οι νότιες ρωμαϊκές θέρμες, το βουλευτήριο με τα βοηθητικά του κτίρια και η Νότια στοά, που αποτελούσε τη μνημειώδη είσοδο του ιερού και χώρο υποδοχής των επισήμων. Νοτιοδυτικά της Άλτεως βρισκόταν η ρωμαϊκή Λέσχη και νοτιοανατολικά η έπαυλη του Ρωμαίου αυτοκράτορα Νέρωνα.

Η καταστροφή της Άλτεως έλαβε χώρα σταδιακά από τον 3ο αι. μ.Χ. και έπειτα. Τη σημαντικότερη καταστροφή επέφερε ο σεισμός το 522 μ.Χ., ο οποίος γκρέμισε το ναό του Δία και οι πλημμύρες του Αλφειού και του Κλαδέου, που έγιναν περίπου στα Μεσοβυζαντινά χρόνια, και έθαψαν κάτω από στρώμα λάσπης τα ερείπια του ιερού της Ολυμπίας.

Μετάβαση στο περιεχόμενο